Hieronim Feicht

---

Życiorys

Hieronim Feicht, wybitny muzykolog i pedagog, swoją edukację rozpoczął w Mogilnie, gdzie ukończył szkołę podstawową. Następnie kontynuował naukę w Małym Seminarium Zgromadzenia Księży Misjonarzy w Krakowie. W tym okresie zdobywał również umiejętności gry na organach oraz teorii muzyki pod okiem Bolesława Wallek-Walewskiego. W latach 1914–1918 studiował teologię w Instytucie Teologicznym Księży Misjonarzy. Święcenia kapłańskie przyjął 24 czerwca 1917 w katedrze wawelskiej, konsekrowany przez księcia-biskupa Adama Stefana Sapiehę.

Po uzyskaniu święceń, Feicht rozpoczął pracę duszpasterską przy kościele pw. św. Wincentego w rzędzie krakowskiego Kleparza. Jego kariera nauczycielska rozpoczęła się w Małym Seminarium w Krakowie na Nowej Wsi. W 1919 roku został prefektem Małego Seminarium Arcybiskupiego we Lwowie, gdzie jednocześnie rozpoczął naukę w konserwatorium lwowskim pod kierunkiem Mieczysława Sołtysa, doskonaląc umiejętności z zakresu kompozycji i gry na organach.

W 1921 roku Feicht zapisał się na studia muzykologiczne na Uniwersytecie Jana Kazimierza, gdzie był uczniem Adolfa Chybińskiego. Już w 1925 roku uzyskał stopień doktora filozofii za pracę poświęconą Kompozycjom religijnym Bartłomieja Pękiela. W roku akademickim 1925/26 zaczął wykładać muzykologię na Uniwersytecie Jana Kazimierza, a w 1926 roku przeniósł się do Wilna, gdzie objął funkcję dyrektora Małego Seminarium pod opieką Księży Misjonarzy.

W akademickim 1927/28 roku wyjechał na studia z zakresu chorału gregoriańskiego do Fryburga w Szwajcarii, pod dogodnymi warunkami współpracy z prof. Peterem Wagnerem. W latach 1928–1930 ponownie wrócił do Krakowa, aby kierować Małym Seminarium oraz prowadzić zajęcia w Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego. W 1930 roku Feicht objął stanowisko profesora w WSM w Warszawie, jednak solidaryzując się z rektorem Karolem Szymanowskim, postanowił opuścić tę placówkę.

W okresie 1932–1934 Feicht aktywnie działał w Bydgoszczy, a później powrócił do Krakowa, gdzie zastała go wojna. Uciekając przed represjami, schronił się w Olczy k. Zakopanego. Po zakończeniu II wojny światowej w 1946 roku podjął pracę dydaktyczną na Uniwersytecie Wrocławskim, co było rozwojem jego kariery naukowej. W tym samym roku uzyskał habilitację na Uniwersytecie Poznańskim za monografię poświęconą rondom Fryderyka Chopina.

W 1948 roku Hieronim Feicht został pierwszym rektorem Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej we Wrocławiu. Po rezygnacji w 1951 roku, objął funkcję dziekana Wydziału I, a równocześnie prowadził wykłady na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1952 roku osiedlił się na stałe w Warszawie, gdzie kierował Katedrą Muzyki Polskiej oraz wykładał kontrapunkt staroklasyczny w PWSM. Po zgonie Adolfa Chybińskiego w 1953 roku, kontynuował zajęcia w Poznaniu, a od 1956 roku na KUL, gdzie kierował Katedrą Muzyki Kościelnej.

W 1954 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1961 roku tytuł profesora zwyczajnego. Hieronim Feicht był również członkiem Rady Naukowej Towarzystwa im. F. Chopina, Komitetu Historii i Teorii Sztuki PAN, PTPN, a w latach 1955–1956 pełnił funkcję wiceprezesa Związku Kompozytorów Polskich. Zmarł w Warszawie i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 185-2-1-7 – KRZYŻ 1-3).

Praca naukowa

Hieronim Feicht jest postacią reprezentującą drugie pokolenie polskich muzykologów, a jego działalność akademicka przypada na okres międzywojenny, z jednoczesnym okresem wszechstronnego rozwoju po zakończeniu II wojny światowej. Był to badacz, który wyróżniał się szczególną starannością w prowadzeniu swoich badań, co znajduje odzwierciedlenie w dość ograniczonej liczbie jego publikacji naukowych, mimo poruszania szerokiego zakresu tematów związanych z muzyką. W jego pracach szczególnie akcentowany był społeczny kontekst historii muzyki.

Pomimo że stosował metodologia z różnych dziedzin, w tym pracy muzykologów, historyków oraz socjologów, jego zainteresowania szybko skupiły się na konkretnej tematyce. Głównym obszarem jego badań stała się polska muzyka dawna, ze szczególnym naciskiem na religijne utwory barokowe. Feicht uważał, że ówczesna zachodnia historiografia muzyczna jest niepełna, głównie z uwagi na marginalizację kultury muzycznej Europy Środkowej. W nawiązaniu do Jacques’a Handschina, zaangażował się w przekształcanie akademickiego dyskursu muzykologicznego, przesuwając uwagę z muzyki Europy Zachodniej na pełniejsze reprezentowanie muzyki całego kontynentu.

Jego prace były kształtowane przez metodę faktograficzną, co znalazło wyraz w drobiazgowym podejściu do analizy faktów historyczno-kulturowych. Dzięki temu, Hieronim Feicht pozostawał ostrożny w formułowaniu wniosków i unikał obszernego ujęcia syntetycznego. Mimo osobistych ograniczeń w kierunku ogólnohumanistycznej komparatystyki, jego ustalenia, wspierane wnikliwą analizą źródeł, często wnosiły nowe, odkrywcze spojrzenie oraz rewidowały dotychczasowe poglądy dotyczące polskiej muzyki.

Feicht zawsze traktował europejską muzykę w kontekście polskim, co miało ułatwić jej zrozumienie. W najbardziej autonomicznej wersji, poszczególne zagadnienia uznawane były przez niego za istotne dla lepszego poznania rodzimej muzyki. Swoje poglądy oparł na przekonaniu, że dobre zrozumienie muzyki zachodnioeuropejskiej należy do kluczowych aspektów w poznaniu kultury muzycznej. Na tej podstawie, podejmował różnorodne tematy związane z muzyką zachodnio- i ogólnoeuropejską.

Przez wiele lat swojej kariery naukowej, która zaczęła się przed wojną, głównym tematem jego badań była polska muzyka baroku, chociaż w późniejszym okresie życia często wracał do muzyki średniowiecznej. Jego rozprawa doktorska poświęcona była Bartłomiejowi Pękielowi.

Publikacje

Bibliografia H. Feichta obejmuje łącznie 196 pozycji, w tym tylko trzy książki. Pierwsza z nich, Polifonia renesansu (1957), to pierwsze polskie dzieło o charakterze podręcznikowym w tej dziedzinie. Budowana jest na materiałach z europejskiej muzyki, w której Feicht doskonale się orientował, etapując także kompleksową problematykę z bogatego polskiego kontekstu. Kolejny tytuł, Bogurodzica ujęta monograficznie (1962, współpraca z filologami J. Woronczakiem i E. Ostrowską), zawiera nowatorską tezę o świeckim pochodzeniu tej pieśni religijnej, wskazując przejrzysto na inspiracje francuskiego truwera Jehan de Braine’a.

Do dzieł syntetycznych H. Feichta należą również obszerne rozdziały w pracy zbiorowej Z dziejów polskiej kultury muzycznej, gdzie w pierwszym tomie dostarczane są znaczne informacje na temat polskiej muzyki średniowiecza oraz baroku. Kiedy zespół warszawskich muzykologów pod kierownictwem Z. Lissy zajmował się w latach 1970–1980 edycją oraz reedycją istotnych prac Feichta, zespół miał za zadanie przywrócenie do obiegu tekstów, które były wówczas nieosiągalne dla szerszego grona czytelników.

Ordery, odznaczenia i nagrody

Hieronim Feicht otrzymał szereg wyróżnień, które podkreślają jego zasługi oraz wkład w kulturę i społeczeństwo. Poniżej znajduje się lista jego najważniejszych orderów, odznaczeń oraz nagród:

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 11 lipca 1955,
• Złoty Krzyż Zasługi, przyznany 11 lipca 1951,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, przyznany 19 stycznia 1955,
• Doroczna Nagroda Związku Kompozytorów Polskich, którą otrzymał w 1963 roku.

Upamiętnienie

W 1999 roku Sekcja Muzykologów Związku Kompozytorów Polskich ustanowiła coroczną nagrodę, która nosi imię ks. prof. Hieronima Feichta. Jest ona przyznawana młodym muzykologom, co stanowi doskonałe wyróżnienie oraz wsparcie dla ich kariery zawodowej.

---

Oceń: Hieronim Feicht

---