Jacek Namieśnik, który przyszedł na świat 10 grudnia 1949 roku w Mogilnie, a zmarł 14 kwietnia 2019 roku w Gdańsku, był niezwykłym polskim chemikiem. W swojej karierze pełnił rolę profesora nauk chemicznych, a jego specjalizacją stała się chemia analityczna oraz środowiskowa.
W latach 2016–2019 Jacek Namieśnik miał zaszczyt pełnić funkcję rektora Politechniki Gdańskiej, gdzie jego wkład w rozwój nauki i edukacji był nieoceniony.
Życiorys
Jacek Namieśnik był synem Tadeusza i Jadwigi. W 1967 roku ukończył I Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu, a następnie podjął studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Gdańskiej. Po ich ukończeniu w 1972 roku rozpoczął swoją karierę naukową na tej uczelni, uzyskując w 1978 roku doktorat z nauk chemicznych. Tematem jego rozprawy doktorskiej, opracowanej pod kierunkiem prof. Edmunda Kozłowskiego, było oznaczanie całkowitej zawartości węgla oraz zawartości węgla organicznego w lotnych zanieczyszczeniach powietrza.
W 1985 roku, na podstawie swojego dorobku naukowego oraz rozprawy dotyczącej zagęszczenia lotnych organicznych zanieczyszczeń powietrza, uzyskał stopień doktora habilitowanego. Tytuł profesora nauk chemicznych został mu nadany 15 stycznia 1996 roku. W 1991 roku powołano go na stanowisko profesora nadzwyczajnego, zaś w 1998 roku na profesora zwyczajnego. Tytuł naukowy profesora uzyskał w 1995 roku.
W latach 1990–1996 pełnił funkcję prodziekana ds. kształcenia Wydziału Chemicznego Politechniki Gdańskiej, a następnie w latach 1996–2002 oraz ponownie 2005–2012 był dziekanem tego wydziału. Przez okres od 1995 do 2019 roku kierował Katedrą Chemii Analitycznej, która uzyskała status Centrum Doskonałości. Namieśnik był także członkiem Senatu Politechniki Gdańskiej od 1990 roku oraz w latach 2002-2005 i 2012-2016 kierownikiem Studium Doktoranckiego na wspomnianym wydziale.
31 marca 2016 roku został wybrany na rektora Politechniki Gdańskiej na kadencję 2016–2020. Równocześnie pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Konferencji Rektorów Polskich Uczelni Technicznych (KRPUT) w latach 2016-2020. Był aktywnym członkiem różnych korporacji naukowych, w tym Polskiego Towarzystwa Chemicznego, Romanian Society of Analytical Chemistry, a także International Union of Pure and Applied Chemistry – IUPAC (od 2000 roku) oraz Steering Committee International Society of Environmental Analytical Chemistry – ISEAC (od 2002 roku).
W latach 2007-2016 był członkiem Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów, a także członkiem Rady Naukowej Instytutu Oceanologii PAN oraz przewodniczącym Komitetu Chemii Analitycznej PAN (2007-2015). Pełnił również funkcję w Komitecie Badań Morza PAN (2011-2014) oraz był członkiem Rady Naukowej Instytutu Chemii i Techniki Jądrowej (od 2015 roku).
Jacek Namieśnik był także aktywnym członkiem rad redakcyjnych wielu czasopism naukowych, takich jak Journal of Chromatography A, Critical Reviews in Environmental Sciences and Technology (Associate Editor), Environmental Research, Critical Review in Analytical Chemistry, The Science of the Total Environment oraz Polish Journal of Environmental Studies.
Był promotorem 65 prac doktorskich i współpromotorem 2, a w 2014 roku w jego katedrze pracowało 11 samodzielnych pracowników naukowych, w tym 9 profesorów tytularnych. W 2017 roku został zaproszony jako członek do prestiżowej Europejskiej Akademii Nauk i Sztuk Pięknych (European Academy of Sciences and Arts, EASA), której celem jest analiza i rozwiązywanie problemów społecznych w Europie.
Jako autor lub współautor ponad 1000 publikacji naukowych, które znalazły się na liście JCR, jego prace były cytowane 17882 razy. Indeks Hirscha jego dorobku naukowego w chwili śmierci wynosił h=62, a wartość liczbowa współczynnika oddziaływania czasopism, w których ukazały się te publikacje, wyniosła ΣIF = 2339,537 (dane z dnia 28.05.2018). Uzyskał również 13 patentów. W 2020 roku, już po swojej śmierci, pozostawał jednym z najczęściej cytowanych naukowców na świecie.
Jacek Namieśnik zmarł 14 kwietnia 2019 roku w swoim domu w wyniku problemów kardiologicznych. Po ceremonii żałobnej, która miała miejsce w środę 17 kwietnia w katedrze oliwskiej pod przewodnictwem abp. Sławoja Leszka Głódzia, urna z jego prochami została złożona na Cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku (rejon IX, taras II wojskowy, rząd 2).
Opracowania książkowe
Jacek Namieśnik, znany specjalista w dziedzinie chemii analitycznej, jest autorem wielu ważnych opracowań książkowych, które przyczyniły się do rozwoju tej dziedziny. Poniżej przedstawiono jego wybrane publikacje:
- Fizykochemiczne metody kontroli zanieczyszczeń środowiska (1988, redakcja pracy zbiorowej, ISBN 83-204-2289-2),
- Podstawy analityki (1992, współautorstwo z Jerzym Łukasiakiem i Zygmuntem Jamrógiewiczem, ISBN 83-85019-63-4),
- Zarys ekotoksykologii (1995),
- Pobieranie próbek środowiskowych do analizy (1995, współautorstwo z Jerzym Łukasiakiem i Zygmuntem Jamrógiewiczem, ISBN 83-01-11765-6),
- Przygotowanie próbek środowiskowych do analizy (2000, współautorstwo z Zygmuntem Jamrógiewiczem, Michałem Pilarczykiem oraz L. Torresem, ISBN 83-204-2482-8),
- Ocena i kontrola jakości wyników analitycznych (2007, praca zbiorowa pod redakcją Piotra Konieczki i Jacka Namieśnika, ISBN 978-83-204-3255-8),
- Quality assurance and quality control in the analytical chemical laboratory: a practical approach (2009, współautorstwo z Piotrem Konieczką, ISBN 1-4200-8270-1),
- Analytical Measurements in Aquatic Environments (2009, współautor: Piotr Szefer, ISBN 978-1-4200-8268-5).
Odznaczenia i wyróżnienia
Lista odznaczeń i wyróżnień Jacka Namieśnika jest imponująca i odzwierciedla jego znaczący wkład w rozwój nauki oraz edukacji. W ciągu lat otrzymał szereg zaszczytnych nagród, które potwierdzają jego osiągnięcia w różnych dziedzinach.
- 1993 – Złoty Krzyż Zasługi,
- 1995 – Medal Komisji Edukacji Narodowej,
- 1998 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- 1996 – Tytuł profesor honoris causa Uniwersytetu w Bukareszcie,
- 2001 – Nagroda Naukowa Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza,
- 2005 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
- 2007 – Medal Wiktora Kemuli,
- 2007 – Nagroda Prezesa Rady Ministrów (indywidualna) za wybitne osiągnięcia w zakresie inżynierii środowiska,
- 2010 – Stypendium naukowe MISTRZ przyznane przez Fundację na Rzecz Nauki Polskiej,
- 2010 – Nagroda WFOSiGW za działalność na rzecz ochrony środowiska w województwie pomorskim,
- 2012 – Nagroda Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za osiągnięcia w zakresie kształcenia kadr,
- 2012 – Medal im. Jędrzeja Śniadeckiego,
- 2015 – Nagroda Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za wybitne osiągnięcia naukowe w badaniach na rzecz rozwoju społeczeństwa,
- 2015 – doktorat honoris causa Wojskowej Akademii Technicznej,
- 2015 – doktorat honoris causa Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego,
- 2016 – Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
- 2017 – Medal za Innowacyjność na Rzecz Bezpieczeństwa i Obronności,
- 2017 – Nagroda Prezesa Rady Ministrów (indywidualna) za wkład w nowe rozwiązania metodyczne i aparaturowe w zakresie analityki środowiskowej, żywności i medycznej,
- 2018 – Odznaka Honorowa Polskiego Czerwonego Krzyża IV stopnia w uznaniu za zasługi na rzecz promowania idei honorowego krwiodawstwa poprzez wsparcie i patronat nad cykliczną akcją oddawania krwi pn. Politechnika Superbohaterów,
- 2019 – Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla rozwoju i popularyzacji polskiej nauki (pośmiertnie).
Wyróżnienia te nie tylko świadczą o jego nieprzeciętnych zdolnościach akademickich, lecz także o jego wpływie na społeczeństwo oraz środowisko naukowe w Polsce.
Przypisy
- Jacek Namieśnik. cmentarze-gdanskie.pl. [dostęp 27.05.2020 r.]
- Żegnamy nagle zmarłego Profesora Jacka Namieśnika – Aktualności [online], pg.edu.pl [dostęp 16.04.2019 r.]
- Dariusz Gałązka: W środę pogrzeb rektora Politechniki Gdańskiej. 15.04.2019 r. [dostęp 18.04.2019 r.]
- l, Zmarł rektor Politechniki Gdańskiej prof. Jacek Namieśnik [online], gdansk.pl [dostęp 14.04.2019 r.]
- Prof. Jacek Namieśnik [online], pg.edu.pl [dostęp 30.11.2020 r.]
- Prof. Namieśnik honorowym doktorem WAT – Wojskowa Akademia Techniczna [online], Wojskowa Akademia Techniczna [dostęp 06.12.2015 r.]
- M.P. z 2020 r. poz. 683.
- Odznaka Honorowa PCK dla rektora PG oraz dziekana i dyrektora administracyjnego WETI. 06.08.2018 r. [dostęp 06.09.2018 r.]
- Web of Science [v.5.26.2] – Web of Science Core Collection Home [online], apps.webofknowledge.com [dostęp 28.05.2018 r.]
- Prof. Namieśnik we władzach KRPUT. pg.edu.pl. [dostęp 16.06.2016 r.]
- Politechnika Gdańska ma nowego rektora. pg.edu.pl. [dostęp 31.03.2016 r.]
- Critical Reviews in Environmental Science and Technology. [dostęp 20.01.2016 r.]
- Environmental Research Editorial Board. [dostęp 20.01.2016 r.]
- Critical Reviews in Analytical Chemistry. [dostęp 20.01.2016 r.]
- Science of the Total Environment Editorial Board. [dostęp 20.01.2016 r.]
- Acta Chromatographica. [dostęp 20.01.2016 r.]
- Polish Journal of Environmental Studies. [dostęp 20.01.2016 r.]
- International Journal of Occupational Safety and Ergonomics. [dostęp 20.01.2016 r.]
- MethodsX Editorial Board. [dostęp 20.01.2016 r.]
- Nagroda Prezesa Rady Ministrów dla prof. Jacka Namieśnika. [dostęp 25.07.2017 r.]
- Prof. Jacek Namieśnik członkiem Europejskiej Akademii Nauk i Sztuk Pięknych – Aktualności [online], pg.edu.pl [dostęp 13.12.2017 r.]
- Zestawienie pracowników PG, uwzględniające liczbę wypromowanych doktorów. [dostęp 15.04.2019 r.]
- Izabela Biała: Katedra profesorów. Pismo PG. [dostęp 15.07.2014 r.]
- Laureaci Medali PTChem. ptchem.pl. [dostęp 13.01.2015 r.]
- Tegoroczne Nagrody Ministra rozdane. nauka.gov.pl/. [dostęp 27.11.2015 r.]
Oceń: Jacek Namieśnik