Kościół farny pod wezwaniem św. Jakuba usytuowany w Mogilnie to niezwykły zabytek architektury, który zachwyca swoją gotycką bryłą. Jego lokalizacja na skarpie dodatkowo podkreśla majestat tej budowli.
Bezpośrednio obok kościoła znajduje się Jezioro Mogileńskie, które tworzy malowniczy krajobraz, wzbogacający charakter tego miejsca.
Historia
Pierwsze wzmianki o kościele św. Jakuba w Mogilnie sięgają XII wieku, kiedy to został on wzniesiony dzięki fundacji rycerza Zbyluta, przedstawiciela rodu Pałuków. Na początku pełnił funkcję parafialną dla osady przylegającej do klasztoru, a od 1398 roku, kiedy Władysław Jagiełło nadał Mogilnowi prawa miejskie, stał się również miejscem kultu dla mieszkańców miasta.
W 1419 roku arcybiskup gnieźnieński Mikołaj Trąba, uzyskując zgodę papieża Marcina V, przyłączył tę parafię do klasztoru, obciążając ją obowiązkami proboszcza. Decyzja ta miała na celu prawdopodobnie wzmocnienie finansowe klasztoru poprzez wpływy z majątku probostwa, jednak w kolejnych latach proboszczami zostawali znów księża diecezjalni.
Obecny kościół, wzniesiony z cegły w stylu późnogotyckim, datowany jest na 1511 rok. W XVII wieku dobudowano do niego dzwonnicę, co dodatkowo wzbogaciło architekturę świątyni. Od 1867 roku kościół pełnił funkcję świątyni filialnej, ponieważ z racji powiększenia zbiorowości wiernych większy kościół poklasztorny przyjął status parafialnego. Taki stan trwał aż do 1925 roku, kiedy to powstały dwie parafie, które przez pewien czas miały wspólnego proboszcza.
W 1937 roku obok kościoła wzniesiono grotę, która została poświęcona Matce Bożej z Lourdes. Warto także wspomnieć, że w roku 2000 kościół przeszedł gruntowny remont, co pozwoliło na zachowanie jego historycznego charakteru. Obecnie świątynia znajduje się na Drodze św. Jakuba, a także na Szlaku Piastowskim, co czyni ją ważnym punktem na mapie kulturowej regionu.
Architektura
Kościół św. Jakuba w Mogilnie to obiekt o unikalnej architekturze. Jest on zorientowany i jednonawowy, składający się z trzech przęseł oraz kruchty z 1839 roku przy głównym wejściu. Wnętrze kościoła charakteryzuje się stropem płaskim, z wyjątkiem sklepienia kolebkowego, które zachowało się jedynie nad zakrystią. Świątynia nie posiada wieży, a wszystkie okna mają formę półokrągłą.
Załamanie architektoniczne widoczne jest również w prezbiterium, które jest nieco niższe niż nawa i oddzielone od niej łukiem tęczowym o ostrym kształcie. Zewnętrzne mury kościoła nie są pokryte tynkiem, a ich dekoracja wykonana jest z cegieł klinkierowych ułożonych w romby. Szczyty, zarówno od wschodu, jak i zachodu, wzbogacają ostrołukowe blendy.
Wnętrze skrywa wiele cennych elementów, w tym krucyfiks z 1511 roku, który przez długi czas zdobił belkę tęczową, a obecnie znajduje się na ścianie ołtarzowej. W świątyni odnaleźć można również piękne rzeźby przedstawiające Matkę Boską oraz św. Jana, a także obraz patrona kościoła. Ołtarze boczne, wykonane w stylu rokokowym w II połowie XVIII wieku, stanowią kolejną ozdobę tego miejsca.
Na szczególną uwagę zasługuje prawy ołtarz, w którym umieszczona jest kopia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej, poświęcona przez metropolitę Gniezna, Henryka Muszyńskiego, w 1994 roku. Ołtarz główny powstał z kolei w 1891 roku.
Z okresu budowy kościoła zachowały się cztery portale gotyckie, umiejscowione między innymi z prezbiterium do zakrystii oraz na północnej ścianie zamurowany. W kruchcie, od strony zachodniej, można zobaczyć kamienną kropielnicę z początków XVI wieku. Ściany obiektu zdobią tablice pamiątkowe, w tym upamiętniająca 40 rocznicę święceń kapłańskich kardynała Józefa Glempa, który swoje pierwsze nabożeństwo odprawił w tym właśnie kościele.
Otoczenie
W bezpośrednim sąsiedztwie kościoła św. Jakuba w Mogilnie znajduje się dzwonnica, której historia sięga XVIII i XIX wieku. W 1891 roku przeszła ona gruntowną przebudowę, a na nowej podmurówce wzniesiono drewnianą konstrukcję, która wyróżnia się prześwitem w górnej części. Wewnątrz tego obiektu znajduje się dzwon, który zachwyca płaskorzeźbą przedstawiającą Ukrzyżowanie, datowaną na 1580 rok. Obok niego można zobaczyć także drugi dzwon, który został odlany w 1926 roku.
Na terenach przylegających do kościoła rośnie imponująca lipa drobnolistna, której obwód wynosi aż 400 cm. Jest ona obecnie uznawana za pomnik przyrody, symbolizując długowieczność i lokalne dziedzictwo naturalne.
Za murami kościelnymi, po stronie południowej, znajduje się plebania z I połowy XIX wieku. Choć pierwotnie miała ona klasycystyczny styl, przeszła przebudowę w 1891 roku, przez co utraciła swoje pierwotne cechy architektoniczne. Na jej elewacji zawieszona jest metalowa plakieta, która przypomina, że w tym miejscu mieszkał ks. Piotr Wawrzyniak.
Pozostałe obiekty w kategorii "Kościoły":
Klasztor Benedyktynów w Mogilnie | Kościół św. Jana Apostoła w Mogilnie | Parafia św. Jana Apostoła w Mogilnie | Kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy w MogilnieOceń: Kościół św. Jakuba w Mogilnie